Dominees

De zondag is nog altijd voor veel mensen een zeer bijzondere dag. Velen genieten van meer vrijheid. Bovendien lopen of reizen miljoenen mensen naar een gemeenschap om een bijzondere boodschap te beluisteren. Sedert de Paasmorgen zijn niet alleen engelen maar ook vele verkondigers druk om het Goddelijke Woord uit te dragen. Wie zijn het geweest, die door de eeuwen heen bepaalde bronnen hebben bestudeerd en vervolgens langs één of andere route de exegese in ons land uitgewerkt? Duidelijk is wel dat zij steeds tot nogal uiteenlopende resultaten zijn gekomen. Door de tijden heen heeft dit voor diverse stromingen in het kerkelijk landschap gezorgd, waarbij de één wat lichter dan de ander heet te zijn.

Met name vragen naar de voortgaande ontwikkelingen in diverse streken van ons land hebben geleid tot dit onderzoek, namelijk het in kaart brengen van wellicht al snel een honderdduizend personen, die door de eeuwen heen vooral in ons land op zondag en doordeweeks als predikant of diens hulp in uiteenlopende kerkgenootschappen actief zijn geweest. Juist de verzameling van allerlei gegevens en relaties naast inmiddels bekende publicaties verschaft meer inzicht in de plaats die bepaalde personen hebben ingenomen.

Hiertoe is in eerste instantie het relevante school- en kerknieuws uit de Boekzael (sedert 1716) nader onderzocht. Vervolgens zijn verschillende periodieken van verschillende kerken op het nieuws rond voorgangers onderzocht. Daarbij zijn veel wetenswaardigheden naar boven gekomen. Niet alleen de veranderingen bij het beroepingswerk. Immers is een aantal van tien beroepen voor één predikant in de achttiende eeuw al hoog te noemen, een eeuw later presteren sommigen het om zoveel gemeenten te dienen. Daarbij nog minstens negentig keer een verzoek om over te komen afwijzend.

Evenzeer valt het op dat bepaalde Bijbelteksten bij de hoogtijmomenten van intrede en afscheid door de ene groep wel en de andere juist niet worden gebruikt. Het is inmiddels per tijdvak en per classis te onderzoeken. Alle beschikbare gegevens over bijzondere redes, ook bij de opening van een vernieuwde kerk of een orgel zijn in kaart gebracht. Eveneens over de aanwezigheid tijdens de provinciale synoden van weleer en de landelijke synode van daarna. Steunverzoeken van gemeenten of vragen rond de afzetting van een predikant zijn eveneens opgenomen.

Helaas zal het niet mogelijk zijn om deze gegevens van alle predikanten binnen korte tijd in beeld te brengen. In eerste instantie zijn vooral de vermeldingen rond een groep predikanten en kandidaten uit de achttiende eeuw op de site geplaatst. Voortdurend wordt aan een verdere voltooiing gewerkt. Mocht u juist naar een bepaald persoon zoeken die nog niet is verwerkt, dan is het altijd mogelijk om via de e-mail vragen voor te leggen. Van predikanten en gemeenten zijn op de site ook alleen enkele primaire gegevens vermeld. Bij de dominee is te zien of er meer bijzonderheden, een bevestiging van een collega etc. zijn gevonden. Tegen betaling van een vergoeding is het mogelijk alle beschikbare gegevens beschikbaar van een predikant en of gemeente te krijgen.

Het inventariseren heeft tot heden niet alleen veel jaren werk gevergd, het heeft ook tot veel genoegen en kennis van de kerkelijke kaart geleid. Zoveel dat er inmiddels ook enkele publicaties zijn verschenen. De titels daarvan met een korte inhoudsopgave treft u eveneens aan. Evenzeer hoop ik dat deze site ertoe zal bijdragen dat menigeen aan het nazien en onderzoeken van deze toch wel bijzondere ministers goede uren zal beleven en dat bovendien de kennis over hen zal vermeerderen.
dinsdag 19 maart 2024